Bokbier: nu beginnen.

Het is nog niet zo eenvoudig: een brouwkalender onderhouden. Zo brouw ik traditioneel in de kerstvakantie vaak een lentebier en in de zomer een winterbier. Brouwen is óók plannen is een veel gehoorde kreet onder hobbybrouwers. Volgens mijn brouwkalender is het inmiddels tijd om een bokbier te brouwen! Althans, uiterlijk in mei zou hij toch wel gebrouwen moeten zijn als het aan mij ligt. Eerst maar wat eens achtergrondinformatie, dan pas brouwen.

Fabrieksbok

We kennen ze allemaal wel: de bokbieren van de grote, industriële brouwers. Vaak veel te zoet, te jong, weinig karakter en bovengistend. Wat mij betreft alles wat een echte bok niet hoort te zijn. Het lijkt wel alsof deze brouwers er alles aan doen om de commerciële middelmaat als smaakstandaard te hanteren. Natuurlijk moet je bier verkocht worden, maar doe dat dan met een lékker bier want dat kan gewoon. Niet met een pils met een scheut donkere karamel, waar ik enkele brouwerijen van durf te verdenken. Gelukkig zijn er steeds meer microbrouwerijen die kwalitatief echt goede, en dus smaakvolle, bokbieren brouwen. Leve de vooruitgang!

Vroeger

Als je de historie van bokbier er eens op naslaat kom je erachter dat bokbier nog niet eens zo oud is. Het oorspronkelijke bokbier uit Einbeck was ondergistend en kwam als aanvullend op het assortiment van Pilsener, Münchener, Dortmunder en Vienna via Beierse brouwerijen ons land binnen. In die jaren won het bier wel aan populariteit, maar de Nederlandse brouwers waagden zich er over het algemeen niet aan. Het was brouwerij De Struisvogel in Groningen, die in 1854 en 1857 als eerste adverteerde voor hun eigen bokbier, maar pas vanaf ongeveer 1868 werd er steeds vaker bokbier gebrouwen. In 1883 was het Amstel Bockbier dat als eerste Nederlandse bokbier werd bekroond.

Herfst

Tegenwoordig wordt bokbier door eigenlijk iedereen geassocieerd met de herfst, maar dat is niet altijd zo geweest. Omdat het bier vroeger ondergistend was werd het in de herfst gebrouwen en in de winter gelagerd, tot wel vier maanden. Dat betekende dat in februari het bier gedronken kon worden en was dat dus de echte bokbiermaand. De algehele tendens in de Retail is helaas om in augustus de pepernoten in de schappen te hebben en in februari de paaseitjes. In de loop der jaren is de bokbiermaand steeds verder naar voren geschoven en anno 2018 begint in september de verkoop van de herfstbok al. Wat mij betreft veel te vroeg, het is dan zo confronterend dat de zomer bijna afgelopen is! Op zijn vroegst 1 oktober zou mijn persoonlijke voorkeur hebben.

Nederlands feestje

Bok is tegenwoordig een echte Nederlandse stijl. Nou ja, we hebben hem van onze oosterburen natuurlijk, daar leeft de stijl echter minder. In het buitenland wint de stijl inmiddels aan populariteit. Als je in de Verenigde Staten met een goede Nederlandse bok op de proppen komt ben je echt een hele baas. Zo zie je op Amerikaanse fora steeds meer discussie ontstaan over hoe dan toch zelf zo’n mooie bok te brouwen. Maar over het algemeen is bokbier echt een Nederlands feestje wat zich uit door heuse bokbierfestivals door het hele land!

Karakter

Maar goed, brouwen dus. Ik wil jullie in de basis maar één ding meegeven: zorg dat je een bokbier brouwt met karakter.

• • Dit kun je, met enige oefening, sturen met je ingrediënten. Bestudeer dus eerst de stijlomschrijving.
• • Een ondergist zou mijn persoonlijke voorkeur zijn, maar als jij liever een bovengist wil gebruiken moet je dat gewoon doen.
• • Zorg voor een mooie dosis karamel met als tegenhang wat hartigheid (tip: handje geroosterde gerst) en een lekkere body.
• • De mout moet zorgen voor de mooie, donker robijnrode kleur en de moutigheid van het bier.
• • Hoparoma is van minder belang, kies een degelijke Duitse bitterhop.

Gelukkig zijn we hobbybrouwers en hebben wij geen last van commercie of andere regels, doe je eigen ding. Zo brouwde ik vorig jaar een bok met een deel rookmout, gewoon omdat het kan.

Succes met brouwen, zorg dat je op tijd start want hoe langer je bokbier gelagerd is, hoe volwassener hij in oktober voor de dag zal komen. Samen met een straffe Noordwestenwind en een flinke regenbui wordt dat genieten!

Jan Dre Dekker